İnsan olarak yaşamımıza sağlıklı, refah seviyesi yüksek bir şekilde devam edebilmemiz, dünyanın kaynaklarını doğru kullanmamıza yani sürdürülebilir bir hayatı benimsememize bağlıdır. Hem bireysel hem de toplumsal olarak alışkanlıklarımızı sürdürülebilirlik çerçevesinde değiştirmemiz ve geliştirmemiz bir gereklilikten ziyade zorunluluk haline geldi diyebiliriz. İş Bankası Blog olarak bu yazımızda sanayileşme, ekonomik ve endüstriyel faaliyetler, bireysel etkiler gibi faktörler sebebiyle son dönem sık sık adından söz ettiğimiz sürdürülebilir kalkınma ve sürdürülebilir kalkınma amaçlarına odaklanacağız.
Sürdürülebilir Kalkınma Nedir?
Hem gelecek kuşakların hem de günümüz kuşaklarının ihtiyaçlarını karşılayabilecek bir kalkınma modeli olan “sürdürülebilir kalkınma”, sanayi devrimi, üretimde yaşanan gelişmeler, dünyada yaşanmaya başlanan ekolojik krizler sonucunda 20. yüzyıl sonlarına doğru adından söz ettirmeye başlamıştır. 1990’lı yıllarda imzalanan uluslararası antlaşmalarla ise küresel bir uygulama planı haline gelmiştir. Sürdürülebilir kalkınma anlayışı, sadece ekonomik değil, sosyal gelişme, iş modelleri, yaşam tarzı gibi birçok alanda "sürdürülebilirlik" esaslı bir ortak paydada hareket etmek üzerine kuruludur. Hem günümüzü hem de geleceği bu ortak hedef doğrultusunda şekillendirmeyi hedefleyen sürdürülebilir kalkınma, çevre ile sosyoekonomik gelişme arasındaki ilişkileri iyi bir kurguda ve paralel gitmesi üzerinden şekillenir. Yani sürdürülebilir kalkınma en genel tanımıyla ekonomik yapı, sosyal yapı ve çevre etkileşiminin birlikte değerlendirildiği ve hem bugünkü hem de gelecekteki nesillerin kalkınması amacıyla hareket eden bütüncül bir felsefedir.
Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları
“Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA)” Birleşmiş Milletler üyesi ülkeler tarafından 2030 yılının sonuna kadar ulaşılması amaçlanan hedefleri içeren evrensel bir eylem çağrısıdır.
Yoksulluğun sona erdirilmesini, çevrenin korunmasını, iklim krizine karşı önlem alınmasını, refahın adil paylaşımını ve barışı hedefleyen SKA’lar, 2015 yılının Eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul edilip, Ocak 2016’da yürürlüğe girdi. 17 SKA ve bu amaçlara yönelik toplamda 169 alt hedef, yoksulluğun kök nedenlerine inen, hem insanlar hem de dünya için pozitif değişiklik yapmak üzere insanları birleştiren kapsayıcı bir gündemdir. 2030 yılına kadar tamamlanması hedeflenen amaçların başarılmasında, devletlerin, özel sektörün, akademinin ve sivil toplum örgütlerinin iş birliği içinde çalışmaları son derece önemlidir.
Amaç 1: Yoksulluğa Son
Aşırı yoksulluk içinde yaşayan insanların sayısı 1990 ile 2015 arasında 1,9 milyardan 836 milyona düşmek suretiyle, yarıdan fazla azalmış olsa da, hala çok sayıda insan sağlık, eğitim, temiz su ve sıhhi koşullara erişim gibi en temel insani gereksinimlerini karşılama savaşı vermektedir. Amaç 1, herkesin yiyecek, barınma, giyim, sağlık ve eğitime ulaşmasını böylece topluma tam anlamıyla katılabilmesini sağlamayı amaçlamaktadır.
Amaç 2: Açlığa Son
Bu küresel amaç, yeryüzünde açlığı bitirmek, gıda güvenliğine ve iyi beslenmeye ulaşmak ve sürdürülebilir tarımı desteklemek hedefini ifade eder.
Amaç 3: Sağlık ve Kaliteli Yaşam
İnsanların sağlığı yerinde olunca, toplumların refahı artar. Dolayısıyla, bu amaç sağlıklı ve kaliteli yaşamı her yaşta güvence altına almayı hedefler.
Amaç 4: Nitelikli Eğitim
"Nitelikli eğitim", herkes için kapsayıcı ve eşitlikçi nitelikli eğitim sağlanması ve ömür boyu eğitim fırsatlarının teşvik edilmesine yönelik küresel amaçtır. Gelişmekte olan bazı bölgelerde ağır yoksulluk, silahlı çatışmalar ve diğer acil krizler nedeniyle, eğitimde ilerleme kaydetmek oldukça zor olmuştur.
Amaç 5: Toplumsal Cinsiyet Eşitliği
Kadınlar ve kız çocuklarına karşı her türlü ayrımcılığın ortadan kaldırılması yalnız temel insan hakkı değildir, aynı zamanda sürdürülebilir kalkınmayı hızlandırmak için kritik önem taşır. Kadınlar ve kız çocuklarının güçlendirilmesinin çarpan etkisi yarattığı ve ekonomik büyümeyi ve her alanda gelişmeyi hızlandırdığı defalarca kanıtlanmıştır.
Amaç 6: Temiz Su ve Sanitasyon
Su kıtlığı, dünya genelinde insanların %40’tan fazlasını etkiliyor; iklim değişikliği sonucunda küresel ısınma nedeniyle, zaten kaygı verici düzeyde olan bu oranın daha da yükseleceği tahmin ediliyor. 1990 yılından bu yana 2,1 milyar insanın daha iyi su ve sıhhi koşullara erişmesi sağlanmış olmakla birlikte, güvenli içme suyu kaynaklarının azalması, tüm kıtaları etkileyen büyük bir sorundur.
Amaç 7: Erişilebilir ve Temiz Enerji
Erişilebilir ve temiz enerji hedefi, herkes için karşılanabilir, güvenilir, sürdürülebilir ve modern enerjiye erişimi sağlamayı içerir. Fosil yakıtlara dayanan küresel ekonomi ve sera gazı emisyonlarının artması, iklim sistemimizde çok büyük değişiklikler yaratıyor. Bu değişiklikler de tüm kıtaları etkiliyor.
Amaç 8: İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme
"İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme" hedefi, istikrarlı, kapsayıcı ve sürdürülebilir ekonomik büyümeyi, tam ve üretken istihdamı ve herkes için insana yakışır işleri desteklemeyi kapsar.
Amaç 9: Sanayi, Yenilikçilik ve Altyapı
Dayanıklı altyapılar tesis etmek, kapsayıcı ve sürdürülebilir sanayileşmeyi desteklemek ve yenilikçiliği güçlendirmek. Dünya nüfusunun yarıdan fazlası kentlerde yaşadığından, toplu taşımacılık ve yenilenebilir enerji her zamankinden daha çok önem kazanmıştır. Sürdürülebilir endüstrilerin desteklenmesi ve bilimsel araştırma ve yeniliğe yatırım yapılması, sürdürülebilir kalkınmayı mümkün kılan önemli yollardır.
Amaç 10: Eşitsizliklerin Azaltılması
Ülkeler içinde ve arasında eşitsizlikleri azaltmak. Gelir eşitsizliği, küresel çözümler isteyen küresel bir sorundur. Çözüm, mali piyasalar ve kurumların düzenlenmesi ve izlenmesini iyileştirmeyi, kalkınma yardımları ve doğrudan yabancı yatırımları en çok ihtiyaç duyulan bölgelere yönlendirmeyi içerir.
Amaç 11: Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar
Şehirleri ve insan yerleşimlerini kapsayıcı, güvenli, dayanıklı ve sürdürülebilir kılmak. Aşırı yoksulluk genellikle kentsel alanlarda yoğunlaşıyor; ulusal ve yerel yönetimler, bu alanlarda artan nüfusu barındırmak için çaba veriyor. Kentleri güvenli ve sürdürülebilir kılmak demek, güvenli ve erişilebilir konut sağlamak, gecekonduları dönüştürmek anlamına gelir.
Amaç 12: Sorumlu Üretim ve Tüketim
Sürdürülebilir üretim ve tüketim kalıplarını sağlamak. Ekonomik büyüme ve sürdürülebilir kalkınmayı başarmak için, malları ve kaynakları üretme ve tüketme biçimlerini değiştirmek suretiyle ekolojik ayak izimizi derhal azaltmamız gerekiyor. Ortak doğal kaynaklarımızın verimli yönetimi ve zehirli atık ve kirleticileri bertaraf etme biçimimiz de bu amaca ulaşmada önemli hedeflerdir.
Amaç 13: İklim Eylemi
İklim Eylemi, iklim değişikliği ve etkileri ile mücadele için acilen eyleme geçmeyi ifade eder. Birleşmiş Milletler, iklim değişikliğini kalkınmaya karşı en büyük tehdit olarak ilan ederken, Dünya Ekonomik Forumu bunu "dünyamız için ciddi bir varoluşsal risk" olarak nitelendirmiştir. İklim değişikliğinin etkisi sıcaklıklardaki artıştan ibaret değil.
Amaç 14: Sudaki Yaşam
Sürdürülebilir kalkınma için okyanusları, denizleri ve deniz kaynaklarını korumak ve sürdürülebilir kullanmak. Üç milyarı aşkın insan, geçimlerini sağlamak için deniz ve kıyılardaki biyoçeşitliliğe bağımlıdır. Ancak günümüzde dünyadaki balık stoklarının %30’u aşırı kullanıldığı için sürdürülebilir ürün vereceği düzeyin altına inmiş durumdadır.
Amaç 15: Karasal Yaşam
"Karasal Yaşam" hedefi, karasal ekosistemleri korumak, iyileştirmek ve sürdürülebilir kullanımını desteklemek; sürdürülebilir orman yönetimini sağlamak; çölleşme ile mücadele etmek; arazi bozunumunu durdurmak ve tersine çevirmek; biyolojik çeşitlilik kaybını engellemek amaçlarını içerir.
Amaç 16: Barış, Adalet ve Güçlü Kurumlar
Barış, Adalet ve Güçlü Kurumlar hedefi; Sürdürülebilir kalkınma için barışçıl ve kapsayıcı toplumlar tesis etmek, herkes için adalete erişimi sağlamak ve her düzeyde etkili, hesap verebilir ve kapsayıcı kurumlar oluşturmak anlamına gelir. Yüksek şiddette silahlı çatışma ve güvensizlik, ülkenin kalkınması üzerinde yıkıcı etkiye sahiptir; ekonomik büyümeyi etkiler ve çoğunlukla nesiller boyu sürebilen haksızlıklar yaratır.
Amaç 17: Amaçlar için Ortaklıklar
Uygulama araçlarını güçlendirmek ve sürdürülebilir kalkınma için küresel ortaklığı canlandırmak. Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları ancak küresel ortaklık ve işbirliği için güçlü taahhüt ile gerçekleştirilebilir. Dünyamız günümüzde, tüm zamanlardan daha fazla birbiriyle bağlantılı hale gelmiştir. Teknoloji ve bilgi birikimine erişimin artırılması, fikirleri paylaşma ve yeniliği desteklemede önemli bir yöntemdir.
Bankacılık ve finans sektörü, günümüzde karşılaşılan küresel ve bölgesel sorunlara hem doğrudan hem de dolaylı çözümler sunmak için gerekli bilgi birikimi ve kaynaklara sahiptir. Sektörün ekonomideki dönüştürücü gücü ve kaldıraç etkisi, Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nın başarılmasına önemli katkı sağlayabilir.
İş Bankası olarak, 17 kalkınma amacının işaret ettiği sorunların çözümünde gereken finansmanı sağlamada rol oynayarak amaçlara doğrudan ve dolaylı katkı sağlamaktayız. Bu amaçlara sağladığımız katkının detayları için
2021 Entegre Faaliyet Raporumuzun 46-49. sayfalarını inceleyebilirsiniz.
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. İşbu blog sayfası aracılığı ile sunulan tavsiyelere dayanarak alınan/alınacak yatırım kararlarının ve yapılan/yapılacak alım satım vb. işlemlerinden ve bu işlemlerin olası neticelerinden Türkiye İş Bankası A.Ş. herhangi bir surette sorumlu değildir.