Yayınlanma Tarihi Logosu Yayınlanma Tarihi: 30.01.2025
Okuma Süresi Logosu Okuma Süresi: 3 dk, 30 sn

​Küresel ekonominin nabzını tutan borsalar, şirketlerin büyüme stratejilerinden devlet politikalarına kadar geniş bir yelpazede etki yaratır. Bunun yanı sıra yatırımcılar için de kazanç elde etme imkânı sunar. Borsada başarılı olabilmek için sadece teknik bilgiye ve analiz yeteneğine sahip olmak yetmez, doğru stratejiler geliştirme ve risk yönetimi becerisi de gerekir. Borsanın işleyişini kavramak ve buna göre hedef belirlemek başarılı bir yatırım süreci sağlayabilir. Borsa yatırımına dair temel adımları rehber edinerek uzun vadede finansal hedeflere ulaşılabilir.​

Yeni Başlayanlar İçin Borsa Nedir ve Nasıl Çalışır?

Borsa hem yerel hem uluslararası ekonomi için kritik işlevleri olan bir finansal piyasadır. Birçok yeni yatırımcı borsanın karmaşık, anlaşılması güç bir sistem olduğunu düşünse de temel prensipleri öğrendikten sonra başarılı olmak mümkündür. Borsada işlem gören menkul kıymetler şirketler için finansman sağlar, yatırımcılara kazanç elde etme olanağı sunar. Bu finansal piyasanın nasıl işlediğini kavrayabilmek için arkasındaki temel mekanizmaları anlamak gerekir. 


Borsanın Tanımı ve İşlevi

Borsa; menkul değerler, emtia, döviz ve vadeli işlemlerin kamuya açık işlem gördüğü piyasadır. Öte yandan borsa (Sermaye Piyasası Kanunu'nda belirtildiği üzere); sermaye piyasası araçları, kambiyo ve diğer kıymetlerin serbest rekabet şartları altında kolay ve güvenli şekilde alınıp satılabilmesini sağlamak amacıyla kurulan sistemler ve pazar yerleri olarak açıklanabilir. 

Borsalar temelde şirketlerin hisse senetlerini yatırımcılarla buluşturan bir platformdur. Bu sayede ülke ekonomisine katkı sağlayarak likidite akışı gerçekleşmesini sağlar. 

Borsa Aracılığıyla Sermaye Akışı

Yatırımcılarla şirketler arasında köprü oluşturan borsa, sermaye akışını sağlayan etkili bir aktördür. Şirketler, finansal kaynak oluşturmak adına ihtiyaç duyduğu sermayeyi halka arz sistemiyle elde edebilir. Şirket hisselerinin satışı sonucunda kazanılan gelir, sermayeye aktarılır.​

Borsanın Amacı ve İşleyişi

Borsa yatırımcılar ve ticaret aktörleri açısından çeşitli avantajlar sunan organize piyasa niteliğindedir. Bu nedenle her iki grup açısından borsa faaliyetleri son derece önemlidir:

Şirketler İçin Sermaye Toplama
Halka arz (IPO), bir şirketin hisselerini ilk defa kamuya satışa sunarak halka açık bir statü elde ettiği işlemdir. Şirketler borsada işlem görmeye başlayarak halktan sermaye toplama fırsatı elde eder. Buradan elde ettiği sermayeyle yeni projelere yatırım yapabilir, ödemelerini gerçekleştirebilir ve genel operasyonel giderlerini karşılayabilir. Halka açık şirketler, hisselerini borsa platformu üzerinden yatırımcılara satabilir. Borsa, şirketlerin dışarıdan fon temin etmelerinin hızlı ve etkin bir yoludur.

Yatırımcılar İçin Kazanç Sağlama
Yatırımcılar, hisse senetlerinden temettü ve sermaye kazancıyla kâr elde edebilir. Şirketlerin halka arz edilmesiyle yatırımcılar, paydaş sıfatını kazanır. Böylece temettü yani şirketlerin yıllık kârından paydaşlarına dağıttığı kazanç üzerinden gelir elde ederler. Yatırımcıların temettü geliri, sahip oldukları hisseler oranına göre hesaplanır. Sermaye kazancıysa zaman içinde payların değerinde meydana gelen artıştan elde edilen geliri ifade eder.

Arz ve Talep Dengesi ile Fiyat Oluşumu

Borsada fiyatların belirlenmesinde en temel etken arz ve talep dengesidir. Bir hisse senedinin fiyatı piyasadaki arz ve talep miktarına göre şekillenir. Eğer bir şirkete olan talep artarsa (örneğin şirketin kâr getireceğine dair beklentiler yükselirse) hisse fiyatı da yükselir. Tam tersi durumda talebin azalmasıysa fiyatların düşmesine yol açar. Yatırımcıların kararlarıyla ve piyasa beklentileriyle paralel olan bu dinamikler fiyatların devamlı olarak değişmesine neden olur. 

Borsada Hisse Almak ve Satmak

Hisse senedi alım satımı borsa faaliyetlerinin temelini oluşturur ve yatırımcılara kâr elde etme fırsatı sunar.

Hisse Alım-Satım Süreci
Borsa hisse senedi alım ve satım işlemleri, aracı kurumların sağladığı platformalar aracılığıyla gerçekleştirilebilir. Bunlar genellikle elektronik platformlardır. Emirler, zaman önceliğine göre BIST sistemine iletilir ve sonuçlar yatırım hesabına yansıtılır. İş Bankası ile hisse senedi alım satım işlemi yapmak için Borsa İşlem Platformu'nu ve İşCep Mobil Borsa'yı kullanabilirsiniz.

Hisse Fiyatlarını Etkileyen Faktörler

Hisse fiyatları üzerinde belirleyici olan faktörler şirket performansı ve arz talep dengesi olarak sayılabilir.

Bunun yanı sıra;
• Gelir marjları yüksek olan şirketlerin hisse fiyatları genellikle yükseliş eğilimi gösterir.
• Faiz oranları ve enflasyon gibi makroekonomik faktörler piyasa değerini etkileyen unsurlardan biridir.
• Yatırımcıların beklentileri ve piyasaya duydukları güven fiyatları etkileyebilir.

Borsa Yatırımı Nasıl Yapılır?

Finansal alandaki birikimlerini değerlendirmek isteyenler için borsa yatırımı etkili bir seçenek olabilir. Bu sürecin ilerleyişi için dikkat edilmesi gereken belirli kurallar bulunur.

Yatırım Hesabı Açma Adımları
Yatırım hesabı, borsada işlem yapabilmek için finansal kuruluşların sağladığı sistemdir. Şu adımları izleyerek yatırım hesabı açıp borsada işlem yapılabilir:

• Aracı kurum seçimi,
• Gerekli belgelerin hazırlanması,
• Hesap başvurusu ve onay,
• Yatırım hesabına para yatırma,
• Yatırım platformuna erişim.

Hesap açılışı çevrim içi şekilde gerçekleştirilebilir. Örneğin İş Bankası Borsa İşlem Platformu'nu ve İşCep Mobil Borsa'yı kullanarak yatırım yapmak isterseniz İşCep üzerinden “Müşteri Olmak İstiyorum” seçeneğini kullanabilir, müşteri temsilcisiyle yapacağınız görüntülü görüşme sonrasında hesabınızı kolayca açabilirsiniz. Oluşturduğunuz hesabı kullanarak platform üzerinden hisse senedi alıp satabilirsiniz.

Borsada İşlem Yapmanın Adımları

Borsada işlem yaparken izlenmesi gereken adımların dikkatle takip edilmesi finansal başarı açısından önem taşır.

Yatırım Hedeflerinin Belirlenmesi
Risk seviyesi ve beklenen kazanç miktarı yatırım stratejisini oluşturan temel unsurlardandır. Ayrıca kısa veya uzun vadeli kazanç hedefi hakkında karar verilmelidir. Burada BIST 100 verileri ışığında hedeflere uygun şirket hisseleri incelenebilir.

Emir Türlerinin Kullanımı
Borsa işlemleri sırasında farklı emir türlerinden faydalanmak, yatırım süreçlerinin verimli şekilde ilerlemesini sağlar. Hisse alımı-satımı için emirleri stratejik kullanarak yüksek kâr elde edilebilir.

Borsa Yatırımının Riskleri ve Fırsatları

Borsa yatırımcılara önemli fırsatlar sunan bir piyasa olmasına rağmen birtakım riskler de barındırır. Piyasa volatilitesi ve diğer dışsal faktörler yatırımcıların kararlarını zorlaştırabilir. Hem potansiyel kazançları hem riskleri dikkate alarak doğru stratejilerle hareket etmek son derece önemlidir.

Yüksek Getiri Potansiyeli
Doğru yöntemler izlenerek yapılan borsa yatırımları yüksek getiri sağlayabilir.

Piyasa Volatilitesinin Etkisi
Volatilite, piyasada işlem gören bir yatırım aracının kur dalgalanması olarak tanımlanır ve bu miktar arttığında volatilite yükselir. Çeşitli faktörlerin neden olduğu dalgalanmalar hisse fiyatları üzerinde belirleyici olduğundan kâr veya zararı etkileyebilir. 

Risk Yönetimi Stratejileri
Risk yönetimi stratejileri, iyi bir planlama ve farklı tekniklerle geliştirilebilir. Örneğin portföy çeşitlendirerek riskleri farklı sektörlere dağıtmak veya stop-loss emirleriyle hissenin fiyatı düşmeye başladığında zararı sınırlandırmak yatırımcılar tarafından uygulanan stratejilerden bazılarıdır. Ayrıca borsa devre kesici uygulaması, hisse senedinde aşırı fiyat hareketi yaşandığında aktifleşerek olası kayıpların önüne geçer.


İçerikte yer alan bilgiler yayınlanma tarihine göre hazırlanmıştır.


"Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. İşbu blog sayfası aracılığı ile sunulan tavsiyelere dayanarak alınan/alınacak yatırım kararlarının ve yapılan/yapılacak alım satım vb. işlemlerinden ve bu işlemlerin olası neticelerinden Türkiye İş Bankası A.Ş. herhangi bir surette sorumlu değildir."


Etiketler:
Ekonomi