Finansal sağlığı korumak ve yükseltmek için yapılan harcamalara belirli bir meblağ ayırmak, kişinin doğabilecek fazladan masraflara karşı hazırlıklı olmasını sağlıyor.
Bütçe spesifik bir amaç için ayrılan veya biriktirilen meblağ anlamına geliyor ve sadece büyük hedefler için değil, alınmak istenen herhangi bir mal veya hizmet için oluşturulabiliyor. Örneğin, küçük bir çocuğun harçlığından belli bir kısmı bisiklet almak için biriktirmesi de, bir çiftin düğünleri için biriktirdikleri para da bütçe olarak sayılabiliyor.
Bütçe sadece arzulanan veya lüks olarak görülen nesneler/hizmetler için değil; temel ihtiyaçlar için de oluşturulabiliyor. Yeni bir eve kiraya çıkmak isteyen kiracı adayı ev ararken her ay ev sahibine rahatça ödeme yapabileceği miktarı ve aynı zamanda evle ilgili diğer aylık giderleri gözeterek bir bütçe belirliyor.
Peki günlük dilde sık sık kullanılan bütçe nasıl yapılıyor? Bütçe yönetiminin faydalarını ve nasıl yapıldığını öğrenmek için içeriğimizi okumaya devam edin.
Bütçe Nedir, Ne İşe Yarar?
Bütçe, kişinin finansal sağlığı için mutlaka yapması gereken bir planlama biçimi. Tahmini bir gelir üzerinden yapılan bu planlama, henüz gerçekleşmemiş harcamaları ve aynı zamanda finansal hedefleri de içinde bulunduruyor.
Bir bütçe oluşturmak, kişinin finansal hedeflerine ulaşmasına ve parasını daha iyi değerlendirmesine yardımcı oluyor. Nitekim bütçe yapanlar harcamalarını daha kolay takip edebiliyor.
Bütçe kavramını sadece bir kişiye indirgemek doğru değil. Aileler, kar amacı gütmeyen kurumlar, vakıflar, şirketler ve hatta devletler için de bütçe oluşturmak büyük önem taşıyor. Tüm gelir kanallarını ve harcamaları göz önünde bulundurarak doğru şekilde planlanan bütçeler, bahsettiğimiz her bir birim için potansiyel riskleri ortadan kaldırıyor ve parayı daha iyi yönetmeyi sağlıyor.
Bütçe Yönetimi Nasıl Yapılır?
Bütçe yönetimini doğru bir şekilde yapabilmek için bazı adımları takip etmek gerekiyor. Bunlardan ilki bütçenin kapsadığı dönemi belirlemek.
Bütçe, kullanan kişi veya kurumun hedeflerine göre aylık, 3 aylık, yıllık veya birkaç yıllık olabiliyor. Burada önemli olan belirlenen zaman diliminin gerçekçi sonuçların alınabileceği bir aralık olmasına dikkat etmek.
Sabit maaş alan bir kişinin aylık veya 3 aylık bütçe yapması daha doğru olurken, karı aylara göre değişiklik gösterebilecek olan şirketlerin daha uzun vadeli bütçeler yapması gerekiyor.
Bütçe yapılırken dikkat edilmesi gereken bir diğer husus ise nakit akışı, yani gelir tahmini yapmak. Aylık geliri sabit olan kişiler için bu durum daha kolay olmakla birlikte, şirketler de geçmiş aylara veya piyasaya göre tahmin yapabiliyor.
Ardından da giderlerin kalem kalem bütçe raporuna eklenmesi gerekiyor. Şirketler için ofis kirası, pazarlama giderleri, çalışan maaşları bu giderlere örnek.
Bütçe hazırlarken sapmaların olabileceğini, beklenmedik gelirler ve giderlerle karşılaşılabileceğini unutmamak gerekiyor.
Her bir bütçe, gelecekteki bütçelendirmeler için emsal teşkil ediyor. Bu da her defasında analizlerin daha doğru yapılmasını sağlıyor. Dolayısıyla bütçelerin tamamlandıktan sonra bir köşede kalmaması, arada bir tekrardan ziyaret edilmesi ve gerekli düzenlemelerin yapılması büyük önem taşıyor. Böylece gelecek dönem için temeli daha sağlam başlangıçlar oluşturulabiliyor.
Bütçe Yönetiminin Faydaları Nelerdir?
Doğru bir bütçe yönetimi ile parayı daha doğru yönetebilmek de dahil olmak üzere birçok alışkanlık kazanmak mümkün. Bütçe yönetiminin faydaları:
- Harcama kontrolü yapmak: Bütçe oluşturularak hangi alanda daha çok harcama gerçekleştiği takip edilebiliyor ve sınırlama yapılabiliyor. Örneğin kişi dışarıda yemek yemeye maaşın ¼’ünü harcıyorsa, bütçe yönetimi yaptığında bunu fark edebiliyor ve bu gideri için farklı bir oran veya rakam belirleyebiliyor. Böylece bu gider kalemi için kullanmadığı meblağı başka bir ihtiyacı için ayırabiliyor.
- Para biriktirmek: Bütçe yönetimi kişiye tasarruf etmeyi öğrettiği gibi para biriktirmenin aslında zor olmadığını da gösteriyor. Parasını kontrol ederek her gideri için makul bütçeler oluşturan kişiler, birikim için de bir meblağ ayırabiliyorlar.
- Acil durumlara karşı planlı olmak: Bütçelerini doğru yöneten kişiler sadece giderleri için bir sınırlama belirlemeyip acil durumlar için de belirli bir miktarı birikime ayırıyorlar. Böylece kaza, sağlık sorunları gibi kötü sürprizlerle karşılaştıklarında günlük harcama alışkanlıkları daha az etkileniyor.
Bütçede Neler Yer Alır?
“Bütçe ne işe yarar?” sorusunu cevapladıktan sonra bir bütçede nelerin yer aldığını öğrenmek gerekiyor. Bütçede hangi kalemlerin yer alacağı söz konusu bütçenin bir kişi mi yoksa kurum için yapıldığına göre değişiklik gösteriyor.
Örneğin kişisel bir bütçede kişinin gelir kaynağı veya kaynakları, zorunlu giderleri, keyfi giderleri gibi kalemler yer alıyor. Şirketler için ise bu kalemler bütçenin amacına göre farklılaşıyor. Bütçenin belirli bir dönem için mi (Ör: 2022 4. Çeyrek) yoksa hedef/proje bazlı olup olmaması, dahil edilecek olan maddeleri etkiliyor.
Kaç Çeşit Bütçe Vardır?
Bütçeler kapsam, durumu ele alış, pazarlama, finans, üretim gibi farklı başlıklara göre değerlendirilebiliyor. Bu noktada belirliyici unsur ise oluşturulan bütçenin kullanım alanı. Bireysel kullanımlar için genellikle gelir-gider tablolarının bulunduğu bütçeler öne çıkarken, şirketler ve devletler çok daha büyük meblağları yönettikleri ve daha fazla alanda faaliyet gösterdikleri için başka çeşitleri de kullanıyor.
İçerikte yer alan bilgiler yayınlanma tarihine göre hazırlanmıştır.
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. İşbu blog sayfası aracılığı ile sunulan tavsiyelere dayanarak alınan/alınacak yatırım kararlarının ve yapılan/yapılacak alım satım vb. işlemlerinden ve bu işlemlerin olası neticelerinden Türkiye İş Bankası A.Ş. herhangi bir surette sorumlu değildir.