Yayınlanma Tarihi Logosu Yayınlanma Tarihi: 23.10.2020
Okuma Süresi Logosu Okuma Süresi: 3 dakika
Gazetelerin ekonomi sayfalarında okumaya veya ekonomi haberleri yayımlayan internet sitelerinde görmeye alışık olduğumuz ancak çoğumuzun tam olarak ne olduğunu bilmediği “baz puan” kavramını daha yakından incelemeye var mısınız? Öyleyse, Merkez Bankası’nın tanımından başlayarak farklı örnekler ile finansal okuryazarlığımıza bu terimi de eklemeye başlayalım. 

TMCB’nin tanımıyla baz puan, faiz oranlarındaki değişimi ifade eden bir ölçüm birimidir. Virgülden sonraki dördüncü haneye karşılık gelir (0,0001). Diğer bir deyişle 100 baz puanlık değişim %1’lik değişime karşılık gelmektedir*. Kısacası baz puan değişimleri genellikle yüzdelik veya daha düşük birimlerdeki faiz oranlarını veya iki farklı getiri oranını karşılaştırmak için kullanılır. En çok kulağımıza çalınanı ise Amerikan Merkez Bankası FED’in 25 baz puanlık faiz değişimleri olsa gerek. Hali hazırda düşük faizlerin uygulandığı ülkelerde, örneğin %0.25 (on binde yirmi beş) demek yerine, ekonomistler baz puan üzerinden kendilerini ifade eder, böylelikle hem normal yatırımcının hem de finans profesyonellerinin işini kolaylaştırır.

baz puan hakkında merak ettikleriniz

Baz Puan Kullanmanın Faydaları Nelerdir?


Baz puan kullanımının başlıca üç ana faydası vardır. Bunları, netlik kazandırmak ve kavram karmaşasını engellemek, büyük miktarlardaki değişimleri saptamak ve getiri farklarını kolayca ifade etmek olarak özetleyebiliriz**.

Bir ekonomi haberindeki %10 olan güncel faizlerin %1 düşmesi, iki farklı anlam içerebilir. İlk akla gelen faiz oranlarının %10’dan %9’a düştüğü olsa da aynı ifade %10’un %1’ini de ifade edebilir. Böylelikle okurun aklında yeni faiz oranlarının %9 mu yoksa %9.9 mu olduğu sorusu gelebilir. Faiz oranlarının 100 baz puan düştüğünün belirtilmesi ise bu karışıklığı ortadan kaldırır ve yeni faiz oranın %9 olduğu kesinleşir.

Diğer bir ana kullanımı ise büyük bakiyeler için uygulanan faiz oranlarındaki %1’lik değişimlerin geri ödemelerde yarattığı devasa etkidir. Örneğin; 10 Milyar USD’lik bir kredi için faiz oranları yüzdesel değil daha düşük birimlerde pazarlık edilir. Bu türden bir kredinin %1’lik faiz ödemesi 100 Milyon USD’dir. Bu yüzden faiz oranında alınacak her bir baz puanlık indirim, geri ödeme konusunda 1 Milyon USD’lik tasarruf sağlayacaktır.

Diğer bir kullanımı ise iki farklı yatırım aracının getirileri arasında hızlıca karşılaştırma yapabilme imkanı tanımasıdır. Örneğin; 3 yıllık Hazine Tahvili ile 5 yıllık diğer bir Hazine Tahvilinin getiri oranları birbirlerine yakın olsa da aralarında %1’e yakın veya daha küçük farklar olacaktır. Bu farkları yüzde (%) üzerinden ifade etmek yerine hem normal yatırımcı hem de finans profesyonelleri için oranlar baz puan üzerinden daha net anlatılır. 

Baz puan kavramının ne anlama geldiği konusunda sizin de soru işaretleriniz varsa verdiğimiz örneklerden yararlanabilirsiniz.

  * https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Banka+Hakkinda/Egitim-Akademik/Terimler+Sozlugu/
** https://bizfluent.com/facts-6046751-market-index-point-.html


İçerikte yer alan bilgiler yayınlanma tarihinde ilan edilen oranlara göre hesaplanmıştır.

​Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. İşbu blog sayfası aracılığı ile sunulan tavsiyelere dayanarak alınan/alınacak yatırım kararlarının ve yapılan/yapılacak alım satım vb. işlemlerinden ve bu işlemlerin olası neticelerinden Türkiye İş Bankası A.Ş. herhangi bir surette sorumlu değildir.​​​