Döviz, dövizle yatırım yapan veya yapmayan herkesi yakından ilgilendiren bir finansal kavramdır. Finansa ilgi duyan ve özellikle döviz kavramını yakından tanımak isteyenler için bilinmesi gereken farklı terimler bulunur. Döviz ile ilgili temel terimleri ve bu terimlerin anlamlarını sizler için derledik.
Döviz Nedir?
Döviz kelimesi, bir ülkenin kendi yerel para birimi dışında, yabancı ülkelere ait para birimlerinin her birini ifade eder.
Döviz kuru ise bir ülkenin para biriminin bir başka ülkenin para birimi karşılığında sahip olduğu değer katsayısını tanımlar.
Döviz kuruna yönelik uygulamalar temel olarak sabit kur ve serbest dalgalı olmak üzere, iki rejim arasında şekillenmektedir.
Sabit kur rejimi:
Ulusal bir paranın yabancı bir para veya paralardan oluşan bir sepet değerine sabitlendiği ve merkez bankasının bu değeri dengede tutabilmek adına piyasaya alıcı veya satıcı olarak müdahale ettiği sistemdir. Bu sistemde döviz kurunun değeri merkez bankası tarafından belirlendiğinden, mevcut arz talep koşullarını yansıtmaz.
Serbest dalgalı kur rejimi:
Serbest dalgalı kur rejimi ise, döviz kuru değerinin piyasada oluşan arz ve talebe göre belirlendiği sistemdir.
Bunların yanı sıra birçok ara rejim mevcuttur. Örneğin; Türkiye’de uygulanan dalgalı kur rejiminde döviz kurları piyasadaki arz ve talep koşulları tarafından belirlenir. Bununla birlikte, döviz kurlarındaki aşırı oynaklığı önlemek amacıyla Merkez Bankası döviz alımı/satımı yoluyla piyasaya seyrek olarak ve sınırlı miktarlarda müdahale eder.
Döviz Terimleri ve Anlamları
Döviz ile yapılan yatırım işlemlerine dair pek çok terim mevcuttur. Bu terimleri ve anlamlarını bilmek, döviz işlemlerinizi daha bilinçli bir şekilde yapmanıza yardımcı olur. Peki, döviz ile ilgili bu terimler ve anlamları nelerdir?
Alış fiyatı: İşlemi yapan tarafın, piyasada işlem gören dövizi almaya istekli olduğu fiyattır.
Alış satış farkı: İşleme alınan dövizin alış ve satış fiyatları arasında oluşan farkı ifade eder.
Bant: Belli bir dönemde döviz fiyatının hareket ettiği en yüksek ve en düşük seviyeler arasındaki aralığı ifade eder.
Döviz kuru bant sistemi: Döviz kurunun belirlenen sınırlar içinde dalgalanmasına izin verilen sistemdir.
Baz döviz: Fiyatlanan döviz cinsini ifade eder. Döviz kurunun gösteriminde yer alan ilk para birimine verilen isimdir. Örneğin, GBP/USD paritesinde baz döviz GBP olur.
Çapraz kur: ABD doları dışındaki iki para birimi arasındaki kura verilen isimdir.
Değer artışı / Değer kazanma: Bir döviz kurunun piyasa talebine yanıt olarak diğer para birimleri karşısında fiyatının yükselmesidir.
Değer düşüşü: Piyasadaki arz-talep koşulları çerçevesinde para biriminin diğer para birimleri karşısındaki değerinde meydana gelen düşüşü belirtir.
Devalüasyon: Sabit kur rejiminde ulusal paranın yabancı paralar karşısında değer kaybetmesi durumunu ifade eder.
Döviz riski: Döviz kurlarında istenilmeyen yönde oluşabilecek fiyat hareketleri riskidir.
Forward: Belirli bir dayanak varlığın önceden belirlenen ileri bir vade, fiyat ve miktar üzerinden alım veya satımını düzenleyen anlaşmadır. İşlem en az iki iş günü sonra başlayarak ileri bir tarihte sona erer.
Forex piyasası: Bir ülkenin para birimi ile başka bir ülkenin para birimi arasındaki değişim oranından faydalanılarak, döviz ticaretinin yapıldığı uluslararası piyasaların tamamıdır. Forex piyasasında daha çok ABD dolarına karşı fiyatlandırma yapılır.
Kur riski: Döviz kurlarının değerinde gelecekte olabilecek değişimler sonucunda zarar etme riskidir.
Likidite: Piyasada işlem gören herhangi bir varlık veya kıymetin piyasa fiyatını etkilemeden alınıp satılabilmesinin ölçütüdür.
Merkez Bankası (MB) döviz kuru: MB’nin belirlediği döviz kuru demektir.
Parite: Bir ülkeye ait parayı esas alarak başka bir ülkenin parasının bu ülkenin parası karşısındaki değerini ölçmeye yarar.
Rezerv: Merkez Bankaları ve uluslararası finans kuruluşlarına ait portföylerde yer alan döviz ve altın cinsinden varlıklardır.
Vade: Bir işlem için taraflarca sözleşmeyle belirlenmiş süredir.
İş Bankası ile Döviz İşlemleri Çok Kolay!
Türkiye İş Bankası’nın sunduğu
Döviz Kurları ekranı üzerinden döviz kurlarındaki hareketleri takip edebilir; döviz alım satım işlemlerinizi dilediğiniz an gerçekleştirebilirsiniz. İşlemlerinizi yapmadan önce İş Bankası’nın Dijital Bankacılık ve gişe kurları ile Merkez Bankası’nın kurlarını dilediğiniz tarihi seçerek görüntüleyebilirsiniz. Ayrıca, yine aynı ekranda yer alan döviz çevirici robot sayesinde TL veya başka bir para birimi bazında belirlediğiniz bir tutarın farklı bir döviz cinsinden değerini hesaplayabilirsiniz.
Türkiye İş Bankası ile Türk lirası başta olmak üzere ABD doları, Euro, İngiliz sterlini, Avustralya doları, Çin yuanı, Danimarka kronu, İsveç kronu, Japon yeni, Kanada doları, İsviçre frangı, Kuveyt dinarı, Norveç kronu, Rus rublesi, Suudi Arabistan riyali üzerinden işlem yapabilirsiniz.
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti,yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. İşbu blog sayfası aracılığı ile sunulan tavsiyelere dayanarak alınan/alınacak yatırım kararlarının ve yapılan/yapılacak alım satım vb. işlemlerinden ve bu işlemlerin olası neticelerinden Türkiye İş Bankası A.Ş. herhangi bir surette sorumlu değildir.